DEFICYT BUDŻETOWY – jest wówczas , gdy wydatki są większe niż dochody bieżące.
Są różne sposoby liczenia deficytu – czy doliczać przy wydatkach zobowiązaniach wszystkich jednostek sektora finansów publicznych? Czy do dochodów wliczać przychody? Bardzo mało państw zamyka swój budżet jako zrównoważony, czy z nadwyżką.
Główną przyczyną deficytu jest gwałtowny, permanentny wzrost wydatków publicznych.
Deficyt może mieć charakter:
§ cykliczny – jest ściśle związany z cyklem koniunkturalnym i w zależności od tego, w której fazie cykl się znajduje może ulegać wahaniom +/- 1 % PKB; z badań przeprowadzonych w Polsce w latach 1997/98/99 wynika, że deficyt cykliczny był pozytywny, ale nadwyżki nie było ponieważ występował deficyt strukturalny
§ strukturalny – jest to deficyt o charakterze trwałym, jest niezależny od wahań koniunktury, został odnotowany w warunkach pełnego zatrudnienia (nie występuje bezrobocie przymusowe): w Polsce deficyt strukturalny kształtuje się na poziomie 2,5 – 4,5 % PKB, z prognoz na 2003 r wynika, że deficyt strukturalny wyniesie 5,0 % PKB, a w 2004 r wzrośnie do 6,5 % PKB: podejmując się oceny deficytu strukturalnego należy zwrócić uwagę na to, że generuje on dług publiczny - w przypadku, gdy jest on wyższy od stopy wzrostu PKB, to przyczynia się do gwałtownego wzrostu długu publicznego (w 2002 r deficyt strukturalny wyniósł 4,4 %, PKB wzrósł o 1,4 %, natomiast dług publiczny wzrósł o ponad 5,0 % PKB), przewidywania do roku bieżącego mówiące o tym, że deficyt strukturalny wyniesie 5,0 % PKB skłaniają nas do stwierdzenia, że może to doprowadzić do gwałtownego wzrostu długu publicznego
Deficyt finansów publicznych w 2002 r wyniósł 46,3 mld zł. Poszczególne człony charakteryzowały się:
§ deficyt budżetu państwa 39,4 mld zł
§ deficyt samorządów terytorialnych 3,1 mld zł
Do źródeł finansowania deficytu zaliczamy:
§ przychody z prywatyzacji – zgodnie z ustawą nie są dochodami budżetu państwa, mogą być wykorzystane do sfinansowania deficytu (deficyt budżetu państwa:
ü w 2000 r stanowił 2,2 % PKB, co w wyrażeniu kwotowym wyniosło 15,4 mld zł, przychody z prywatyzacji w tym roku kształtowały się na poziomie 26,7 mld zł, czyli deficyt został pokryty w całości,
ü w roku 2001 te wielkości się znacząco zmieniły, ponieważ deficyt budżetu państwa wyniósł 32,4 mld zł, a przychody z prywatyzacji wyniosły jedynie 6,1 mld zł
ü w 2002 r deficyt wzrósł do 39,4 mld zł, a przychody z prywatyzacji po raz kolejny zmalały
§ emisja publicznych papierów wartościowych – odbywa się na zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym, jej następstwem jest narastanie długu publicznego, dług publiczny stanowił:
ü w 2000 r – 39,4 % PKB (dzięki prywatyzacji był stosunkowo niski)
ü w 2001 r – 40,2 % PKB
ü w 2002 r – 45,6 % PKB
W Polsce wyróżniamy 3 progi ostrzegawcze informujące o niebezpiecznej wysokości długu publicznego, a mianowicie 50 %, 55 % i 60% PKB. Jeżeli dług publiczny przekroczyłby granicę 60 % PKB, to oznaczałoby to konieczność sporządzenia i przyjęcia przez parlament zrównoważonego budżetu (budżet bez deficytu)
Deficyt ekonomiczny – jest przydatną kategorią z punktu widzenia gospodarczego i popytu., jest kategorią, która pokazuje zdolność gospodarki do generowania popytu i rozwoju. Aby obliczyć deficyt ekonomiczny w Polsce w 2002 r należy wyjść od:
§ deficytu budżetu państwa 39,4 mld zł
§ skorygować o wynik finansów samorządów terytorialnych - 3,1 mld zł
§ skorygować o wynik sektora ochrony zdrowia - 2,0 mld zł
§ skorygować o wynik funduszy celowych - 2,6 mld zł
§ skorygować o wynik jednostek budżetowych + 0,5 mld zł
§ deficyt był także korygowany o rekompensaty - 2,7 mld zł
§ wpłaty na OFE (Otwarte Fundusze Emerytalne) – składki
OFE inwestując środki, którymi dysponują wpływają na
rozwój + 9,5 mld zł
§ odsetki od zadłużenia budżetu wobec OFE + 1,5 mld zł
§ środki specjalne (tworzone w celu sfinansowania
określonych przedsięwzięć) - 0,1 mld zł
______________________________________________________________________
Deficyt ekonomiczny 38,1 mld zł (4,9 % PKB)
Mówiąc o deficycie ekonomicznym należy wspomnieć, że ulega wahaniom (w pewnych okresach rośnie, a w innych maleje):
§ podczas recesji rośnie (np. zwiększa się zakres wypłat zasiłków dla bezrobotnych)
§ podczas ekspansji maleje (np. zmniejsza się bezrobocie co daje nam nadwyżkę środków)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz